Thoái vốn là gì? Nguyên nhân và ví dụ về thoái vốn

Thoái vốn là gì? Thoái vốn đơn giản là việc một công ty hoặc tổ chức bán lại toàn bộ hoặc một phần vốn mà họ đang nắm giữ trong một công ty khác. Điều này có thể xảy ra vì nhiều lý do, từ việc tái cơ cấu doanh nghiệp đến việc tập trung vào các lĩnh vực kinh doanh chính. Trong bài viết này, cùng Viindoo tìm hiểu sâu hơn về khái niệm và những nguyên nhân chính gây ra thoái vốn. 

1. Thoái vốn là gì? 

Thoái vốn (Divestment) là quá trình doanh nghiệp thoái bỏ phần vốn đầu tư của mình tại một công ty hoặc tổ chức bằng cách bán lại cho bên thứ ba. Điều này thường xảy ra khi một bộ phận của công ty con không hoạt động năng suất như mong đợi, hoặc để đầu tư vào các lĩnh vực hoạt động chính của công ty và để giảm thiểu rủi ro đầu tư.

Trong lĩnh vực đầu tư, thoái hóa vốn cũng được sử dụng khi các chủ thể như nhà đầu tư hoặc cá nhân muốn rút vốn đầu tư của mình. Phần vốn này có thể được sử dụng cho các mục đích khác của công ty.

2. Một số hình thức thoái vốn hiện nay

Hiện nay trên thị trường có 3 loại thoái hóa vốn phổ biến: 

• Thoái vốn Nhà nước: Chính phủ/Các tổ chức Nhà nước rút vốn hoặc thanh lý vốn đầu tư khỏi các công ty con nhằm phân bổ lại nguồn lực vào các hoạt động kinh doanh mang lại lợi nhuận cao hơn hoặc cho các dự án tài trợ từ Chính phủ. Việc thoái vốn Nhà nước cũng có tác động tích cực đến thị trường chứng khoán, cụ thể là tạo động lực tăng trưởng và thu hút các nhà đầu tư.
• Thoái vốn cổ phiếu: Được sử dụng khi công ty mẹ muốn chia sẻ cổ phần từ các công ty con cho cổ đông và các công ty này vẫn có thể giao dịch trên sàn chứng khoán. 
• Thoái vốn cổ phần: Là hình thức một cá nhân hoặc tổ chức đầu tư vào công ty cổ phần, sau đó bán lại khoản đầu tư của mình cho một bên khác.

>>>> Đọc Thêm Về: Vốn chủ sở hữu là gì? So sánh vốn chủ sở hữu và vốn điều lệ

Có 3 hình thức thoái vốn như sau:

• Chia tách: Áp dụng trong các giao dịch không dùng tiền mặt và miễn thuế. Các công ty mẹ sẽ chia cổ phần cho các công ty con, giúp công ty con trở thành một công ty độc lập. 
• Bán cổ phần khơi mào - thoái vốn trong chứng khoán: Sử dụng để tăng trưởng cho công ty con và làm tăng giá cổ phiếu của công ty bằng cách công ty mẹ sẽ bán cổ phần kiểm soát công ty con trên thị trường chứng khoán. 
• Bán tài sản trực tiếp: Công ty mẹ bán bất động sản, thiết bị máy móc hoặc bán công ty con cho một bên khác.

>>>> Xem Thêm: WACC là gì? WACC bao nhiêu là tốt? Cách tính WACC chuẩn

3. Nguyên nhân doanh nghiệp thoái vốn là gì?

Nguyên nhân gây ra thoái hóa vốn là gì? Thoái vốn là một quá trình không chỉ mang tính tiêu cực mà còn được xem như một cơ hội để doanh nghiệp tập trung vào những hoạt động chủ chốt có lợi nhuận cao hơn. Việc thoái vốn có thể được thực hiện theo nhiều hình thức, từ thoái vốn chủ động đến thoái vốn bị động do các yếu tố như áp lực xã hội, chính trị, cổ đông.

Các nguyên nhân phổ biến nhất dẫn đến quá trình thoái vốn bao gồm việc bán các bộ phận kinh doanh không phải là hoạt động cốt lõi của doanh nghiệp. Một số doanh nghiệp lớn điều hành rất nhiều đơn vị kinh doanh khác nhau, đôi khi quá trình quản lý gặp nhiều khó khăn và không tập trung vào giá trị cốt lõi của doanh nghiệp.

Thoái hóa vốn một vài đơn vị kinh doanh không cần thiết giúp giải phóng thời gian và vốn thiết yếu để công ty mẹ tập trung vào hoạt động chuyên môn. Đây là thoái vốn chủ động và giúp doanh nghiệp tập trung nguồn lực vào các hoạt động chủ chốt có lợi nhuận cao hơn. Ngoài ra, doanh nghiệp có thể bán tài sản hoặc cổ phần để tạo nguồn vốn và đảm bảo lợi ích khi hoạt động kinh doanh không mang lại hiệu quả như kỳ vọng.

Một nguyên nhân khác dẫn đến thoái vốn là khi tổng giá trị tài sản cá nhân của một công ty lớn hơn giá trị thị trường của tài sản kết hợp của công ty. Điều này khuyến khích các công ty bán bớt những tài sản có giá trị hơn khi thanh lí so với khi được giữ lại. Tuy nhiên, thoái vốn cũng có thể bị động khi doanh nghiệp chịu áp lực từ các yếu tố khác như xã hội, chính trị, cổ đông.

>>>> Đừng Bỏ Qua: 7 cách quản trị nguồn vốn hiệu quả cho doanh nghiệp

4. Một số ví dụ thực tế về thoái vốn

4.1 Tại Việt Nam

Một số ví dụ về thoái vốn trong thực tế bao gồm:

Vietnam Airlines 

Năm 2019, Vietnam Airlines đã thoái vốn tại 3 công ty con, bao gồm Vietnam Air Ground Services, Vietnam Aviation Corporation và Vietnam Airlines Engineering Company để tập trung đầu tư vào hoạt động kinh doanh chính của hãng.

Năm 2022, Vietnam Airlines đã thoái vốn tại Cambodia Angkor Air để nhận về 35 triệu USD, tương đương hơn 800 tỷ đồng. Việc này giúp Vietnam Airlines giảm lỗ và thoát án hủy niêm yết vì âm vốn chủ sở hữu.

Masan Group

Năm 2020, Masan Group đã thoái vốn tại công ty FPT Retail, bằng cách bán 24,9% c phần cho một nhà đầu tư nước ngoài. Việc này giúp Masan Group tập trung vào hoạt động kinh doanh chính là sản xuất thực phẩm và đồ uống.

PetroVietnam

Năm 2018, PetroVietnam đã thoái vốn tại 2 công ty con, bao gồm Bình Sơn Refining and Petrochemical Company và PetroVietnam Power Corporation. Việc thoái vốn này giúp PetroVietnam tập trung vào hoạt động kinh doanh chính là khai thác và sản xuất dầu khí.

Vingroup

Năm 2019, Vingroup đã thoái vốn tại công ty Vinmec và Vinhomes, bằng cách bán cổ phần cho các nhà đầu tư nước ngoài. Việc thoái vốn này giúp Vingroup tập trung vào hoạt động kinh doanh chính là bất động sản và sản xuất ô tô.

4.2 Trên thế giới

Vào năm 1970 và 1980, một số công ty như Eastman Kodak, Coca Cola, IBM, General Electric và Xerox đã tiến hành thoái hóa vốn nhằm phản đối chế độ phân biệt chủng tộc của chính phủ người da trắng cai trị ở Nam Phi. Năm 1987, tiểu bang California đã thoái vốn 90 tỷ đô la khỏi các công ty làm ăn với Nam Phi. 

Một số tổ chức tôn giáo giáo cũng xem việc thoái vốn là một nghĩa vụ đạo đức. Cụ thể, đại hội đồng của giáo hội Trưởng lão (Hoa Kỳ) đã thực hiện thoại vốn khỏi các tập đoàn làm ăn với Israel. Năm 2006, nạn diệt chủng ở Sudan đã khiến hàng loạt tổ chức như các tiểu bang Illinois, Oregon,... thông qua luật yêu cầu các quỹ hưu trí công thoái vốn khỏi các công ty hoạt động ở Sudan. Ngoài ra, một số tổ chức giáo dục đại học, bao gồm Đại học California, Đại học Harvard, Cao đẳng Amherst, Đại học Yale và Đại học Stanford, đã thông qua chính sách thoái vốn danh mục đầu tư của họ vào các công ty kinh doanh với Sudan.

Hi vọng bài viết này của Viindoo đã giúp bạn hiểu rõ hơn về khái niệm “Thoái vốn là gì?” và các nguyên nhân gây ra quá trình này. Việc thoái vốn có thể mang lại lợi ích cho doanh nghiệp bằng cách tập trung nguồn lực vào các hoạt động chủ chốt có lợi nhuận cao hơn hoặc tạo nguồn vốn mới.

>>>> Tiếp Tục Với:

• Chỉ số ROE là gì? Cách tính và ý nghĩa của ROE trong tài chính
• ROA là gì? ROA khác gì với ROE? ROE, ROA bao nhiêu là tốt?