Biểu đồ Phân tán được sử dụng trong nhiều ngành nghề và lĩnh vực khác nhau để tìm ra mối quan hệ tác động giữa hai yếu tố. Bạn có thể dễ dàng vẽ biểu đồ này trong Excel với các bước thực hiện đơn giản. Hãy theo dõi bài viết của Viindoo để biết thêm về loại biểu đồ này.
1. Biểu đồ phân tán là gì?
Biểu đồ phân tán có tên tiếng Anh là Scatter diagram. Đây là loại biểu đồ biểu diễn mối liên hệ tương quan giữa hai biến số theo tọa độ toán học. Trong đó, trục tung Oy là các giá trị của biến được dự đoán (biến phụ thuộc) và trục hoành Ox là các giá trị của biến dùng để đưa ra dự đoán (biến độc lập).
Về công dụng, biểu đồ phân tán thường được sử dụng khi muốn biết mối liên hệ giữa hai biến số theo quan hệ nguyên nhân - kết quả. Bằng cách vẽ biểu đồ tương quan, bạn có thể thấy kết quả của biến phụ thuộc dựa trên các mốc của biến độc lập. Ví dụ như biểu đồ thể hiện mối quan hệ giữa sử dụng phần mềm quản lý và hiệu suất công việc của công ty.
Biểu đồ phân tán là một trong 7 công cụ quản lý chất lượng, bên cạnh các biểu đồ khác như biểu đồ nhân quả, biểu đồ Pareto,...
Scatter Diagram biểu diễn mối quan hệ giữa hai biến số
>>>> Tìm Hiểu Thêm: Biểu đồ Pareto là gì? Ý nghĩa và cách vẽ biểu đồ Pareto chart.
2. Ưu và nhược điểm của Scatter diagram
2.1 Ưu điểm
Scatter diagram có một số ưu điểm sau:
- Dễ dàng trong việc vẽ biểu đồ
- Thể hiện rõ mối tương quan giữa các biến số và xu hướng dữ liệu
- Biểu diễn được tất cả các dữ liệu từ nhỏ đến lớn và cả các giá trị ngoại lai
- Có thể sử dụng trong nhiều ngành nghề với các kiểu dữ liệu khác nhau
Biểu đồ này rất dễ vẽ và biểu diễn được toàn bộ loại dữ liệu
>>>> Đọc Thêm: 7 nguyên tắc quản lý chất lượng trong ISO 9001:2015
2.2 Nhược điểm
Bên cạnh những ưu điểm, Scatter diagram còn có một số nhược điểm sau:
- Phán đoán mang tính chủ quan khi chỉ dựa trên biểu đồ
- Hệ số tương quan giữa các biến số khó đưa ra kết quả chính xác
- Các biến số cần đáp ứng điều kiện là biến liên tục
- Chỉ biểu diễn được 2 biến số trên một biểu đồ
Một trong những nhược điểm của biểu đồ này là yêu cầu các biến phải là biến liên tục
3. Các bước vẽ biểu đồ phân tán
Để vẽ biểu đồ phân tán thì bạn chỉ cần thực hiện theo 4 bước sau đây:
- Bước 1: Thu thập dữ liệu các cặp biến số. Số lượng các cặp biến số phải lớn hơn 30
- Bước 2: Vẽ đồ thị, trục tung là một biến số, trục hoành là kết quả của biến số đó hoặc một biến số thứ hai
- Bước 3: Biểu diễn các điểm trên đồ thị bằng các điểm thể hiện mối tương quan giữa hai biến số. Nếu các điểm trùng nhau thì dùng các ký hiệu khác nhau để phân biệt.
- Bước 4: Đánh giá mối quan hệ giữa hai biến số theo hệ số tương quan
- Nếu hệ số tương quan dương thì là mối tương quan thuận, khi đó sự gia tăng của biến số này (biến độc lập) sẽ dẫn đến sự gia tăng của biến số kia (biến phụ thuộc).
- Nếu hệ số tương quan âm thì là mối tương quan nghịch, khi đó sự gia tăng của biến số này (biến độc lập) sẽ dẫn đến sự giảm kết quả của biến số kia (biến phụ thuộc).
- Nếu hệ số tương quan bằng 0 thì là không có mối tương quan giữa hai biến.
4. Các loại biểu đồ phân tán trong Excel
Trong Excel có một số loại biểu đồ phân tán khác bên cạnh biểu đồ phân tán thông thường được biểu diễn bằng các chấm tròn. Một số biểu đồ khác trên Excel đó là:
- Biểu đồ hiển thị các chấm tròn và đường nối cong (Scatter with Smooth Lines and Markers)
- Biểu đồ chỉ hiển thị đường nối cong mà không có chấm tròn (Scatter with Smooth Lines)
- Biểu đồ hiển thị các chấm tròn và đường nối thẳng (Scatter with Straight Lines and Markers)
- Biểu đồ chỉ hiển thị đường nối thẳng mà không hiển thị các chấm tròn (Scatter with Straight Lines)
Các chấm tròn và đường thẳng là loại biểu đồ thường thấy
Bài viết đã cung cấp một số thông tin liên quan đến biểu đồ phân tán và hướng dẫn các bước vẽ biểu đồ này. Nếu độc giả quan tâm các nội dung liên quan đến việc quản lý, vận hành doanh nghiệp hay các công việc, thao tác trong công việc văn phòng, doanh nghiệp thì hãy theo dõi các bài viết tiếp theo của Viindoo.
