Kiểm thử Tự động là gì? Ý nghĩa, phân loại và quy trình

Kiểm thử Tự động là gì?

Kiểm thử tự động là phương pháp kiểm thử phần mềm bằng cách sử dụng các công cụ và tập lệnh kiểm thử được xác định trước. Thay vì kiểm thử thủ công, các kịch bản kiểm thử được thực thi tự động bởi các công cụ kiểm thử tự động. Các tập lệnh này có thể được thiết lập để kiểm tra các tính năng, chức năng và hiệu suất của phần mềm.

Việc sử dụng kiểm thử tự động giúp cho quá trình  đảm soát chất lượng trở nên tự động hơn, tiết kiệm thời gian và tăng tính chính xác của quá trình kiểm thử. Nó cũng giúp cho các nhà phát triển phần mềm có thể tập trung vào việc phát triển sản phẩm hơn là phải dành nhiều thời gian để kiểm tra thủ công.

Tầm quan trọng của Kiểm thử Tự động

Kiểm thử tự động có vai trò rất quan trọng trong quá trình phát triển phần mềm. Cụ thể, việc kiểm thử giúp:

Tiết kiệm thời gian và chi phí

Việc thử nghiệm thủ công có thể tốn rất nhiều thời gian và chi phí. Các nhà phát triển phần mềm phải dành nhiều giờ để thử nghiệm từng tính năng và chức năng của phần mềm. Việc này không chỉ tốn kém mà còn có thể gây ra sai sót do sự khác biệt trong quá trình thử nghiệm. Với kiểm thử tự động, các kịch bản thử nghiệm có thể được thiết lập trước và chạy tự động, giúp tiết kiệm thời gian và chi phí cho quá trình kiểm thử.

Tăng tính chính xác

Việc thử nghiệm thủ công có thể dẫn đến sai sót do sự khác biệt trong quá trình thử nghiệm. Các nhà phát triển có thể bỏ sót một số tính năng hoặc không thử nghiệm đầy đủ các trường hợp có thể xảy ra. Với kiểm thử tự động, các kịch bản thử nghiệm được thiết lập trước và chạy tự động, giúp tăng tính chính xác của quá trình kiểm thử.

Dễ dàng tái sử dụng các kịch bản thử nghiệm

Các kịch bản thử nghiệm trong kiểm thử tự động có thể được tái sử dụng cho các phiên bản phần mềm sau này. Điều này giúp cho việc kiểm thử trở nên nhanh chóng và hiệu quả hơn, vì không cần phải thiết lập lại các kịch bản thử nghiệm từ đầu.

Phát hiện lỗi sớm

Việc sử dụng kiểm thử tự động giúp cho việc phát hiện lỗi sớm hơn trong quá trình phát triển phần mềm. Các kịch bản thử nghiệm có thể được chạy liên tục và tự động, giúp phát hiện các lỗi ngay khi chúng xuất hiện. Điều này giúp cho việc sửa lỗi trở nên dễ dàng hơn và giảm thiểu rủi ro cho sản phẩm.

Các loại Kiểm thử tự động

Có nhiều loại kiểm thử tự động khác nhau, tùy thuộc vào mục đích và phạm vi của quá trình kiểm thử. Dưới đây là một số loại kiểm thử tự động phổ biến:

• Kiểm thử đơn vị (Unit Testing): Kiểm thử đơn vị là quá trình kiểm tra từng đơn vị code nhỏ nhất của phần mềm để đảm bảo tính chính xác và hoạt động đúng đắn. Đơn vị code có thể là một hàm, một module hoặc một class. Việc kiểm thử đơn vị giúp cho việc phát hiện và sửa lỗi trở nên dễ dàng hơn, cũng như tăng tính chính xác của phần mềm.
• Kiểm thử tích hợp (Integration Testing): Kiểm thử tích hợp kiểm tra khả năng tương tác và tích hợp giữa các thành phần của hệ thống. Bằng cách này, ta có thể phát hiện và khắc phục các lỗi liên quan đến giao tiếp và tương tác giữa các thành phần, đảm bảo tính toàn vẹn và hoạt động đồng bộ của hệ thống.
• Kiểm thử hệ thống (System Testing): Kiểm thử hệ thống kiểm tra toàn bộ hệ thống hoạt động như mong đợi khi đưa vào môi trường sản xuất. Từ đó, ta có thể đảm bảo rằng hệ thống hoạt động một cách ổn định và đáng tin cậy trước khi đưa vào hoạt động.
• Kiểm thử chấp nhận (Acceptance Testing): Kiểm thử chấp nhận là quá trình kiểm tra tính đúng đắn và đáp ứng yêu cầu của người dùng. Nó được thực hiện bởi người dùng cuối và đảm bảo các tính năng của phần mềm đã đáp ứng chính xác các tiêu chí chấp thuận được đề ra từ ban đầu, dưới góc nhìn của người dùng.
• Kiểm thử hoạt động (Operational Testing): Kiểm thử hoạt động tập trung vào việc đảm bảo rằng hệ thống hoạt động một cách đáng tin cậy trong môi trường sản xuất. Bằng cách này, ta có thể phát hiện và khắc phục các vấn đề liên quan đến hiệu suất, bảo mật và khả năng chịu tải của hệ thống.
• Kiểm thử phi chức năng (Non-functional Testing): Kiểm thử phi chức năng là quá trình kiểm tra các yếu tố không liên quan đến tính năng của phần mềm như trải nghiệm người dùng, hiệu suất, bảo mật, khả năng mở rộng và khả năng tương thích. Điều này giúp đảm bảo tính linh hoạt và hiệu quả của hệ thống trong các tình huống thực tế.

Các loại kiểm thử tự động này thường không đi riêng lẻ mà sẽ được áp dụng phối hợp với nhau để đảm bảo độ bao phủ và chất lượng cao nhất cho phần mềm được phát triển.

Quy trình Kiểm thử Tự động

Triển khai kiểm thử tự động đòi hỏi một quy trình cẩn thận và có kế hoạch. Dưới đây là các bước cơ bản mà đội ngũ phát triển có thể tuân theo:

1. Xác định các yêu cầu kiểm thử: Đây là bước quan trọng nhất trong quy trình kiểm thử tự động. Các yêu cầu kiểm thử sẽ xác định các kịch bản thử nghiệm cần thiết để đảm bảo tính chính xác và tính năng của phần mềm.
2. Thiết lập môi trường kiểm thử: Môi trường kiểm thử cần được thiết lập sao cho giống với môi trường thực tế nhất có thể. Điều này giúp cho việc kiểm thử trở nên chính xác và đáng tin cậy.
3. Thiết lập các kịch bản thử nghiệm: Các kịch bản thử nghiệm sẽ được thiết lập dựa trên các yêu cầu kiểm thử đã xác định ở bước trước. Các kịch bản này có thể được thiết lập bằng các ngôn ngữ lập trình như Java, Python hoặc C++, xây dựng trên các framework chuyên dụng như Selenium, Appium… 
4. Chạy các kịch bản thử nghiệm: Các kịch bản thử nghiệm sẽ được chạy tự động bởi các công cụ kiểm thử tự động. Kết quả của các kịch bản sẽ được đánh giá để xác định tính chính xác và tính năng của phần mềm.
5. Phát hiện và sửa lỗi: Nếu có lỗi được phát hiện trong quá trình kiểm thử, các nhà phát triển sẽ tiến hành sửa lỗi và chạy lại các kịch bản thử nghiệm để đảm bảo tính chính xác của phần mềm.
6. Báo cáo kết quả kiểm thử: Kết quả của quá trình kiểm thử sẽ được báo cáo cho các nhà phát triển và người quản lý để đánh giá và đưa ra các quyết định phù hợp.

Tương lai của Kiểm thử Tự động

Với sự phát triển không ngừng của công nghệ, kiểm thử tự động sẽ trở thành một phần quan trọng và không thể thiếu trong quy trình phát triển phần mềm. Các công cụ kiểm thử tự động cũng sẽ được cải tiến và phát triển để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của các doanh nghiệp.

Ngoài ra, với sự phát triển mạnh mẽ của Machine Learning và Artificial Intelligence hiện nay, việc áp dụng chúng vào kiểm thử tự động cũng sẽ giúp cho quá trình kiểm thử trở nên nhanh chóng và hiệu quả hơn rất nhiều.

Phần mềm Viindoo đã áp dụng Kiểm thử Tự động như thế nào?

Phần mềm Viindoo là một hệ thống quản trị doanh nghiệp toàn diện và đã áp dụng kiểm thử tự động vào quy trình phát triển phần mềm của mình. Mỗi tính năng được phát triển sẽ đều phải trải qua quy trình kiểm tra chất lượng nghiêm ngặt như sau:

1. Kiểm tra chất lượng tự động với Runbot (hệ thống kiểm thử tự động của Viindoo): Các nhà phát triển sẽ viết các kịch bản kiểm thử tự động, bao gồm đầy đủ unit testing, integration testing, system testing và acceptance testing. Runbot sẽ tiến hành kiểm thử theo các kịch bản này, và thông báo đến nhà phát triển nếu có phát hiện lỗi. Nhà phát triển sẽ phải tiếp tục điều chỉnh cho đến khi Runbot cho qua.
2. Kiểm tra chất lượng thủ công: Sau khi qua được cửa ải Runbot, đội ngũ QA/QC sẽ tiến hành kiểm thử thủ công. Chuyên viên QC sẽ duyệt lại các kịch bản kiểm thử tự động đã có, bổ sung kịch bản mới nếu cần, đồng thời kiểm soát các khía cạnh mà kiểm thử tự động chưa đáp ứng được như trải nghiệm người dùng, khả năng mở rộng, khả năng tương thích…

Quá trình kiểm thử này được tích hợp chặt chẽ với quy trình CI/CD, giúp cho việc phát triển tính năng vận hành một cách mượt mà, nhanh chóng và xuyên suốt. Điều đó cũng giúp cho Viindoo trở thành một trong những nhà cung cấp dịch vụ phần mềm ERP và tùy biến ERP đáng tin cậy nhất trên thị trường hiện nay.

Kết luận

Kiểm thử tự động là một phương pháp quan trọng trong quy trình phát triển phần mềm hiện đại. Nó giúp cho việc đảm bảo tính chính xác, tính tương thích và tính hoạt động đúng đắn của phần mềm trở nên dễ dàng và hiệu quả hơn. Với sự phát triển không ngừng của công nghệ, kiểm thử tự động sẽ tiếp tục được cải tiến và phát triển để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của các doanh nghiệp.

FAQs (Câu hỏi thường gặp)