ERP, WMS, MES, IoT - Không phải chọn Công nghệ nào trước, mà phải biết bắt đầu từ đâu

Một trong những hành động đầu tiên mà nhiều doanh nghiệp thực hiện khi bắt đầu hành trình chuyển đổi số là... đi mua phần mềm. ERP, WMS, MES, IoT - những cái tên nghe rất đúng thời, đúng xu hướng, được giới thiệu như những lời giải toàn diện. Nhưng rất nhanh sau đó, tổ chức nhận ra: phần mềm mua về không phát huy được hiệu quả như kỳ vọng, hoặc bị "đắp chiếu" vì không dùng được.

Câu hỏi đặt ra không phải là "có nên mua phần mềm hay không", mà là

Nếu không làm rõ được hai câu hỏi này, mọi lựa chọn công nghệ đều trở nên mạo hiểm - không chỉ về chi phí mà cả về chiến lược dài hạn. 

Nếu lựa chọn sai thời điểm hoặc triển khai thiếu nền tảng, doanh nghiệp có thể phải đối mặt với các hệ lụy nghiêm trọng như: đội chi phí đầu tư và vận hành, rối loạn quy trình, kháng cự nội bộ, gián đoạn sản xuất và đặc biệt là mất niềm tin vào chuyển đổi số. 

Theo một khảo sát của McKinsey, hơn 70% dự án chuyển đổi số không đạt được mục tiêu ban đầu, trong đó nguyên nhân phổ biến là do chọn sai trọng tâm và thiếu liên kết với chiến lược tổng thể của tổ chức.

Sai lầm không nằm ở công nghệ - mà ở cách ra quyết định không dựa trên chuỗi giá trị

Khi một tổ chức triển khai công nghệ mà không dựa trên việc phân tích chuỗi giá trị (value chain) và hiện trạng vận hành thực tế của tổ chức (bao gồm quy trình, hệ thống, vai trò và dữ liệu hiện có), hệ quả thường thấy là:​

Một tổ chức thương mại phân phối có thể nghĩ rằng CRM cần được triển khai sớm nhất để tăng doanh số. Nhưng nếu hàng tồn kho không được kiểm soát tốt, đơn hàng sẽ bị trễ, khách hàng không hài lòng - lúc đó CRM không phát huy được tác dụng. 

Trường hợp khác, một nhà máy đầu tư cảm biến IoT để theo dõi máy móc nhưng lại chưa có nền tảng MES để lập lịch sản xuất, dữ liệu thu được không thể chuyển hóa thành hành động.

Công nghệ không sai.

Nhưng nếu được đưa vào sai thời điểm, sai trọng tâm, thì chính nó sẽ trở thành gánh nặng.

Không có thứ tự công nghệ đúng cho mọi doanh nghiệp - chỉ có chiến lược phù hợp với từng tổ chức

Việc lựa chọn "cái nào trước, cái nào sau" không thể tách rời khỏi hai yếu tố:

• Mục tiêu chiến lược của doanh nghiệp là gì?
• Hiện trạng vận hành của tổ chức đang ở mức nào?

Trong tiếp cận chiến lược chuyển đổi số tại Viindoo, chúng tôi luôn bắt đầu bằng 3 bước:

1. Xác định chuỗi giá trị cốt lõi của doanh nghiệp

Các mắt xích từ đầu vào đến đầu ra - và điểm tạo giá trị thật sự nằm ở đâu - tức là những khâu trong chuỗi hoạt động tạo ra tác động rõ rệt nhất đến lợi nhuận, sự hài lòng của khách hàng hoặc lợi thế cạnh tranh bền vững. 

Việc xác định điểm tạo giá trị này có thể đo lường bằng nhiều cách: thông qua tỷ lệ hoàn thành đúng hạn, tỷ suất lợi nhuận biên theo từng khâu, chỉ số hài lòng khách hàng (CSAT), hoặc nếu có đủ dữ liệu định lượng - bằng tỷ lệ hoàn vốn đầu tư (ROI) cho từng sáng kiến cải tiến hoặc công nghệ áp dụng ở từng điểm trong chuỗi vận hành.

>>>> Đọc thêm: Tại sao doanh nghiệp cần phân tích ROI trước khi Chuyển đổi số?

2. Đánh giá Gap giữa trạng thái hiện tại và mục tiêu chiến lược

Đánh giá khoảng trống giữa trạng thái hiện tại và mục tiêu chiến lược không chỉ về công nghệ, mà cả về quy trình, dữ liệu, con người. Tại Viindoo, các yếu tố này thường được đánh giá thông qua hệ thống chỉ số và báo cáo chuyên biệt như:

• Bản đánh giá mức độ trưởng thành số của Doanh nghiệp
• Các chỉ số phân tích quy trình BPM (Business Process Metrics)
• Đánh giá độ sạch và luồng dữ liệu liên phòng ban, như số lượng lỗi dữ liệu, tần suất cập nhật... 
• Các báo cáo định lượng và định tính từ khảo sát tổ chức

Những công cụ này giúp lượng hóa được mức độ trưởng thành số hiện tại, từ đó làm cơ sở để xác định khoảng cách (Gap) cần lấp đầy khi lập chiến lược chuyển đổi.

3. Lập bản đồ chuyển đổi (transformation roadmap)

Với thứ tự ưu tiên, mức độ sẵn sàng và mức độ ảnh hưởng của từng bộ phận - đây cũng chính là nội dung trọng tâm trong kế hoạch triển khai chi tiết mà Viindoo thiết kế riêng cho từng doanh nghiệp sau khi hoàn tất đánh giá Gap và định vị chiến lược. 

Kế hoạch này giúp doanh nghiệp không chỉ biết cần làm gì, mà còn biết nên làm khi nào, làm ở đâu trước và phối hợp ra sao giữa các đơn vị trong tổ chức để đạt hiệu quả chuyển đổi cao nhất.

Một số nguyên tắc khi lập thứ tự triển khai

Lộ trình công nghệ nên đi theo lớp - nhưng mỗi lớp cần điều kiện tiên quyết

Vậy bắt đầu từ đâu?

Không phải ERP, cũng không phải IoT. Mà là bắt đầu từ nơi tổ chức đang thực sự cần thay đổi - và có thể hấp thụ thay đổi đó.

Câu hỏi đúng không phải là "cái nào trước?" mà là:

• Đâu là điểm nghẽn lớn nhất hiện nay trong chuỗi giá trị?
• Nếu giải quyết được điểm đó, doanh nghiệp có chuyển sang trạng thái mới tốt hơn không?
• Tổ chức đã sẵn sàng đến mức nào (về con người, dữ liệu, quy trình)?

Kết luận

Không có mô hình công nghệ cố định. Chỉ có chiến lược phù hợp với thực tiễn và năng lực riêng của từng tổ chức.

Một giải pháp công nghệ dù hiện đại đến đâu, nếu được đặt sai vị trí trong lộ trình chuyển đổi thì cũng khó phát huy hiệu quả. Ngược lại, một giải pháp đơn giản nhưng được triển khai đúng trọng tâm, đúng thời điểm - phù hợp với mức độ trưởng thành của tổ chức - lại có thể tạo ra chuyển biến lớn và bền vững.

Vấn đề không phải là nên chọn ERP, CRM hay IoT trước. Mà là: doanh nghiệp đã đủ cơ sở chiến lược, dữ liệu đánh giá và nội lực tổ chức để biết bắt đầu từ đâu - và triển khai theo cách không tự làm khó mình.

Chính vì vậy, Viindoo thiết kế Dịch vụ Tư vấn Chiến lược Chuyển đổi số như một bước đi nền tảng - giúp doanh nghiệp xác định rõ điểm bắt đầu, xây dựng lộ trình phù hợp và tổ chức triển khai có kiểm soát. Không phải để áp đặt công nghệ, mà để đảm bảo mỗi công nghệ được triển khai đúng vai, đúng lúc và tạo ra giá trị thật sự.doanh nghiệp đã đủ cơ sở chiến lược, dữ liệu đánh giá và nội lực tổ chức để biết bắt đầu từ đâu - và triển khai theo cách không tự làm khó mình.