Doanh nghiệp số: Khi Lãnh Đạo Phải Làm Mới Tư Duy

Chuyển đổi số thực sự là gì?

Khi nhắc đến chuyển đổi số, nhiều người thường liên tưởng ngay đến việc áp dụng các công nghệ tiên tiến như trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data), hay tự động hóa quy trình. Tuy nhiên, việc đưa công nghệ vào doanh nghiệp chỉ là bề nổi của câu chuyện. Cốt lõi của chuyển đổi số không nằm ở các công nghệ mà doanh nghiệp sở hữu, mà ở cách tư duy và vận hành của những người dẫn dắt nó.

Chuyển đổi số thay đổi cách lãnh đạo nhìn nhận, ra quyết định, và tổ chức các hoạt động trong doanh nghiệp. Sự thay đổi này bao gồm cả việc nhìn nhận lại giá trị cốt lõi, cấu trúc tổ chức, và cách thức làm việc. Để số hóa thành công, các nhà lãnh đạo cần bước ra khỏi lối mòn của quản lý truyền thống, chuyển từ tư duy cứng nhắc sang một phong cách quản lý mở, linh hoạt và nhanh chóng thích nghi với sự biến đổi của môi trường kinh doanh.

Chuyển đổi số không thể thành công nếu thiếu tư duy lãnh đạo đúng đắn? Tại sao vậy?

Nhiều doanh nghiệp thất bại trong chuyển đổi số vì họ chỉ tập trung vào công nghệ, mà không chuẩn bị tư duy sẵn sàng cho sự thay đổi. Một tư duy lãnh đạo cởi mở sẽ giúp doanh nghiệp dễ dàng đón nhận sự khác biệt, linh hoạt trong cách vận hành, và thích ứng với những thay đổi liên tục của thị trường. Đặc biệt đối với các doanh nghiệp vừa và lớn, sự thay đổi tư duy từ các nhà lãnh đạo cấp cao là yếu tố quan trọng để tạo ra sự đồng thuận trong toàn bộ tổ chức và Định hình chiến lược lâu dài và bền vững.

Đây là một quá trình thay đổi từ gốc rễ và đòi hỏi lãnh đạo cấp cao phải làm mới tư duy để dẫn dắt doanh nghiệp bước vào kỷ nguyên số một cách toàn diện và hiệu quả.

Tư duy lãnh đạo mới: Xây dựng văn hóa doanh nghiệp số

Đừng chỉ tập trung vào công nghệ, hãy tập trung vào văn hóa.

Điều quan trọng là xây dựng văn hóa doanh nghiệp số - nơi mà tinh thần đổi mới và sự linh hoạt được ưu tiên.

​

Nếu văn hóa doanh nghiệp không thay đổi, dù có áp dụng công nghệ hiện đại đến đâu, quá trình số hóa vẫn dễ bị thất bại. Một trong những yếu tố quan trọng nhất trong số hóa là tạo ra tư duy linh hoạt và sẵn sàng thích nghi, để mọi thành viên trong doanh nghiệp hiểu rằng số hóa không phải là gánh nặng, mà là cơ hội để phát triển.

​

• Đưa đổi mới thành giá trị cốt lõi: Lãnh đạo cần xem đổi mới không chỉ là mục tiêu mà còn là giá trị cốt lõi trong văn hóa doanh nghiệp. Điều này đòi hỏi một sự thay đổi toàn diện trong cách tư duy và hành động của mọi thành viên trong tổ chức. Lãnh đạo cần thể hiện rõ ràng rằng đổi mới là một phần của văn hóa, và nó sẽ được đánh giá cao, không chỉ ở cấp lãnh đạo mà còn ở từng phòng ban và nhân viên.

• Thúc đẩy sự kết nối và hợp tác: Một doanh nghiệp số hóa thành công là một doanh nghiệp mà các bộ phận có sự kết nối chặt chẽ với nhau. Lãnh đạo cần khuyến khích các phòng ban hợp tác, chia sẻ thông tin và làm việc trên các nền tảng kỹ thuật số chung. Điều này tạo ra sự đồng nhất trong quy trình làm việc và giúp doanh nghiệp hoạt động hiệu quả hơn.

• Tạo môi trường thử nghiệm an toàn: Chuyển đổi số đồng nghĩa với việc cần thử nghiệm các ý tưởng mới. Tuy nhiên, không phải mọi thử nghiệm đều thành công, và lãnh đạo cần xây dựng một môi trường nơi nhân viên cảm thấy an toàn khi thử nghiệm mà không sợ bị trừng phạt nếu thất bại  

• • Khuyến khích sự mạo hiểm có tính toán với mục tiêu là học hỏi từ những thất bại và cải tiến, giúp các nhân viên cảm thấy tự tin hơn khi đề xuất các ý tưởng mới, và từ đó đóng góp vào sự phát triển của tổ chức.

• • Thực hiện các thử nghiệm nhỏ và nhanh để giảm thiểu rủi ro và linh hoạt trong việc áp dụng, điều chỉnh, tối ưu.

• Ra quyết định dựa trên dữ liệu: Một trong những điểm mạnh của doanh nghiệp số là khả năng sử dụng dữ liệu để đưa ra quyết định chính xác và nhanh chóng. Tuy nhiên, việc ra quyết định dựa trên dữ liệu đòi hỏi một sự thay đổi lớn về tư duy từ các lãnh đạo truyền thống, vốn thường dựa vào kinh nghiệm cá nhân hoặc cảm tính.

• • Xây dựng văn hóa dữ liệu: Lãnh đạo cần xây dựng văn hóa dữ liệu trong doanh nghiệp. Mỗi bộ phận cần hiểu rõ vai trò của dữ liệu trong công việc hàng ngày của mình. Điều này đòi hỏi phải đầu tư vào hạ tầng công nghệ để thu thập, lưu trữ và phân tích dữ liệu một cách hiệu quả. Đồng thời, cần đào tạo nhân viên về cách khai thác và sử dụng dữ liệu để nâng cao năng suất.

• • Tích hợp dữ liệu vào mọi quyết định: Lãnh đạo cần khuyến khích việc sử dụng dữ liệu không chỉ trong các quyết định chiến lược lớn, mà còn trong các quyết định nhỏ hàng ngày. Từ việc chọn lựa đối tác, phân tích thị trường, đến dự báo nhu cầu, dữ liệu cần được tích hợp vào mọi khía cạnh hoạt động của doanh nghiệp. Điều này không chỉ giúp đưa ra các quyết định đúng đắn hơn mà còn giúp doanh nghiệp trở nên linh hoạt hơn trước những biến động của thị trường.

Chuyển đổi số không phải là giải pháp nhanh chóng, mà là một hành trình lâu dài

Nhiều doanh nghiệp lớn đã thất bại trong quá trình chuyển đổi số vì kỳ vọng vào kết quả nhanh chóng.

Doanh nghiệp mong đợi rằng số hóa có thể giải quyết vấn đề ngay lập tức, nhưng thực tế không phải vậy. Chuyển đổi số không phải là một sự kiện ngắn hạn, mà là một hành trình dài đòi hỏi sự kiên nhẫn, chiến lược rõ ràng và sự chuẩn bị kỹ lưỡng. Doanh nghiệp cần có kế hoạch dài hạn với các bước đi được xây dựng từ từ, từng giai đoạn, để đạt được hiệu quả bền vững.

Xây dựng năng lực từ bên trong

​

Đầu tư vào công nghệ là quan trọng, nhưng công nghệ chỉ là một phần của quá trình chuyển đổi. Lãnh đạo cần xây dựng năng lực nội bộ cho tổ chức để nhân viên có thể thích nghi và làm việc hiệu quả trong môi trường số hóa. Điều này bao gồm:

• Đào tạo nhân sự và trang bị cho họ những kỹ năng mới.
• Thay đổi quy trình làm việc để phù hợp với quy trình số.

Khi đội ngũ nhân viên có đủ năng lực và tư duy thay đổi, doanh nghiệp sẽ không chỉ thích nghi tốt với chuyển đổi số mà còn tăng cường sự tự chủ và khả năng cạnh tranh trên thị trường.

Sự khác biệt giữa doanh nghiệp số bề mặt và doanh nghiệp số thực sự

Chuyển đổi số đang trở thành một xu hướng mạnh mẽ, nhưng không phải doanh nghiệp nào cũng thực sự hiểu rõ và áp dụng chuyển đổi số một cách toàn diện Có sự khác biệt rõ ràng giữa một doanh nghiệp số bề mặt và một doanh nghiệp số thực sự. Việc hiểu rõ sự khác biệt này là chìa khóa để lãnh đạo có thể dẫn dắt doanh nghiệp chuyển đổi một cách hiệu quả.

Doanh nghiệp số bề mặt

Một doanh nghiệp số bề mặt là doanh nghiệp chỉ áp dụng công nghệ vào một số công đoạn hoặc các bộ phận nhất định của hoạt động kinh doanh mà không thay đổi cấu trúc quản lý và văn hóa doanh nghiệp. Doanh nghiệp này có thể đã đầu tư vào các công cụ số hóa như phần mềm quản lý, CRM hay ERP, nhưng chỉ xem đó là công cụ hỗ trợ, mà không thực sự thay đổi cách thức vận hành.

• Quy trình vẫn chủ yếu thủ công: Mặc dù công nghệ được áp dụng, nhưng nhiều quy trình trong doanh nghiệp vẫn chủ yếu dựa vào con người và thủ công. Chưa có sự tự động hóa hay tối ưu hóa quy trình xuyên suốt.
  

• Chưa tích hợp dữ liệu: Các bộ phận trong doanh nghiệp có thể sử dụng công nghệ khác nhau nhưng không kết nối dữ liệu hoặc chia sẻ thông tin giữa các phòng ban, khiến quyết định vẫn thiếu tính chính xác và không kịp thời.
  

• Văn hóa thay đổi chưa thực sự xảy ra: Các nhân viên chưa được đào tạo đầy đủ để làm việc trong môi trường số hóa. Văn hóa đổi mới, sáng tạo và hợp tác chưa được hình thành, gây ra sự trì trệ và khó khăn trong việc tiếp cận những cơ hội mới.

Doanh nghiệp số thực sự

Một doanh nghiệp số thực sự là doanh nghiệp đã thực hiện chuyển đổi số một cách toàn diện, không chỉ ở công nghệ mà còn ở quy trình, quản lý và văn hóa tổ chức. Đây là doanh nghiệp mà mọi hoạt động, từ chiến lược đến vận hành, đều được hỗ trợ và thúc đẩy bởi công nghệ. Doanh nghiệp số thực sự không chỉ sử dụng công nghệ để cải thiện các chức năng cụ thể mà còn sử dụng công nghệ để thay đổi hoàn toàn cách thức vận hành và phát triển.

• Tối ưu hóa quy trình và tự động hóa: Quy trình trong doanh nghiệp đã được tự động hóa và tối ưu hóa thông qua các công cụ số, giúp giảm thiểu sai sót và tiết kiệm thời gian. Các công việc lặp lại được xử lý tự động, giúp nhân viên tập trung vào công việc sáng tạo và giá trị gia tăng.
  

• Dữ liệu tích hợp và phân tích thông minh: Tất cả các bộ phận trong doanh nghiệp đều sử dụng một hệ thống quản lý thống nhất, với dữ liệu được thu thập, phân tích và chia sẻ kịp thời. Các quyết định được đưa ra dựa trên dữ liệu thực tế, giúp tăng cường tính chính xác và hiệu quả trong các chiến lược và hoạt động.
  

• Văn hóa đổi mới và sáng tạo: Lãnh đạo của doanh nghiệp số thực sự đã xây dựng một văn hóa đổi mới, khuyến khích thử nghiệm, sáng tạo và học hỏi. Nhân viên được đào tạo liên tục để có thể làm việc hiệu quả trong môi trường số hóa, giúp doanh nghiệp duy trì tính cạnh tranh lâu dài.

Lợi ích của doanh nghiệp số thực sự

Doanh nghiệp số thực sự có những lợi ích vượt trội so với doanh nghiệp số bề mặt:

• Tăng cường khả năng cạnh tranh: Doanh nghiệp số thực sự có thể phản ứng nhanh chóng với thay đổi của thị trường và nhu cầu khách hàng nhờ vào sự tự động hóa và tối ưu hóa quy trình. Điều này giúp doanh nghiệp duy trì vị thế cạnh tranh bền vững.
  
• Quản lý hiệu quả: Việc sử dụng dữ liệu và phân tích thông minh giúp doanh nghiệp quản lý và điều hành hiệu quả hơn, từ quản lý tài chính, nhân sự, cho đến quan hệ khách hàng.
  
• Sự linh hoạt trong tổ chức: Văn hóa đổi mới, sáng tạo và hợp tác giúp doanh nghiệp số thực sự có thể thích ứng với mọi thay đổi trong môi trường kinh doanh, từ đó tạo ra những cơ hội mới và phát triển bền vững.
  

Sự khác biệt giữa doanh nghiệp số bề mặt và doanh nghiệp số thực sự chính là mức độ toàn diện và chiến lược trong quá trình chuyển đổi số. Doanh nghiệp số thực sự không chỉ áp dụng công nghệ mà còn xây dựng văn hóa đổi mới, phát triển năng lực nội bộ và tối ưu hóa mọi quy trình trong tổ chức. Để đạt được điều này, lãnh đạo cần có cái nhìn dài hạn, đầu tư vào cả con người và công nghệ, và thay đổi cách thức vận hành doanh nghiệp từ trong ra ngoài.

Vai trò của lãnh đạo: Từ giám sát đến dẫn dắt

Trong quá trình chuyển đổi số, lãnh đạo không chỉ là người giám sát, mà là người dẫn dắt và tiên phong, đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự thay đổi và đảm bảo doanh nghiệp phát triển bền vững. Chuyển đổi số đòi hỏi lãnh đạo phải không chỉ hiểu rõ công nghệ mà còn phải có tầm nhìn chiến lược và khả năng lãnh đạo linh hoạt để tổ chức có thể thích ứng và phát triển.

Lãnh đạo là người tiên phong

Lãnh đạo không chỉ giám sát quá trình chuyển đổi mà còn phải là người tiên phong trong việc áp dụng công nghệ mới. Họ phải là tấm gương sáng trong việc chấp nhận thay đổi và sử dụng các công nghệ số để giải quyết vấn đề và tối ưu hóa quy trình làm việc. 

• Chủ động sử dụng các công cụ kỹ thuật số để giải quyết vấn đề và tối ưu hóa quy trình làm việc
• Thể hiện sự sẵn sàng thử nghiệm các giải pháp sáng tạo, truyền cảm hứng cho nhân viên đón nhận sự thay đổi

Việc lãnh đạo chủ động tham gia và thử nghiệm công nghệ sẽ truyền cảm hứng và khuyến khích nhân viên mở lòng với các giải pháp mới.

Xây dựng nhóm hạt giống

Để thúc đẩy chuyển đổi số, lãnh đạo cần thành lập các nhóm hạt giống gồm những người có khả năng sáng tạo và tư duy đổi mới từ các bộ phận khác nhau trong doanh nghiệp. Những nhóm này sẽ thử nghiệm các ý tưởng số hóa, giúp doanh nghiệp khám phá những giải pháp công nghệ phù hợp. Những kinh nghiệm và bài học từ các nhóm này sẽ được chia sẻ và lan tỏa đến toàn bộ tổ chức, tạo sự hiểu biết chung về chuyển đổi số.

• thử nghiệm các ý tưởng số hóa, giúp doanh nghiệp khám phá những giải pháp công nghệ phù hợp
• Chia sẻ kinh nghiệm và bài học, lan tỏa đến toàn bộ tổ chức để tạo sự hiểu biết chung về chuyển đổi số.

Tạo sự đồng thuận trong tổ chức

Chuyển đổi số không thể thành công nếu thiếu sự đồng lòng của toàn bộ tổ chức. Lãnh đạo phải là người:

• Truyền cảm hứng và giải thích rõ ràng về lợi ích của chuyển đổi số​
• đảm bảo mọi bộ phận hiểu được sự quan trọng của việc thay đổi.

Khi các nhân viên nhận thức rõ về lợi ích của chuyển đổi số, họ sẽ chủ động tham gia và tạo ra sự cam kết chung, hỗ trợ doanh nghiệp trong suốt quá trình chuyển đổi.

Chuyển đổi số - Cuộc cách mạng từ bên trong doanh nghiệp

Chuyển đổi số không chỉ đơn thuần là việc áp dụng công nghệ mới, mà là một cuộc cách mạng toàn diện trong cách thức hoạt động của doanh nghiệp. Nó thay đổi không chỉ công nghệ, mà còn từ tư duy đến văn hóa tổ chức. Lãnh đạo cần nhận thức rõ rằng chuyển đổi số là một hành trình dài, đòi hỏi sự thay đổi căn bản trong cách nghĩ và cách làm của toàn bộ tổ chức.

Một tương lai bền vững chỉ có thể được xây dựng khi lãnh đạo sẵn sàng thay đổi tư duy, mở lòng với sự học hỏi và đón nhận các phương thức làm việc mới. Khi lãnh đạo chủ động dẫn dắt sự thay đổi, truyền cảm hứng và tạo động lực cho toàn thể nhân viên, doanh nghiệp mới có thể vượt qua thách thức và phát triển mạnh mẽ trong kỷ nguyên số.